KAMERS 5-6 Twaschhuys – Vermaak en vertier
De Gulden Rinck is een groot huis en zijn we aan de straatkant aangekomen waar de functionele ruimtes gevestigd zijn, zoals hier het washuis. Maar aangezien de was en de plas weinig inspirerend is, gaan we voor de ontspanning! Dobbelen, naar de kermis gaan, doedelzak en trommel spelen, kaarten. Dolle pret, vooral het amusement voor Jan modaal. De elite ontspande zich stijlvol. Verzamelen van kunst en naturalia, trictrac en schaak spelen, lezen, paardrijden en jagen, het was amusement op een ander niveau. Maar ook het woordspel is een opstekertje, aan de hand van alledaagse handelingen verbeeldde Brueghel tientallen Vlaamse spreekwoorden.
Pieter Brueghel II (Brussel, 1564 of 1565 – Antwerpen, 1638)
- Spreekwoorden
- Gesigneerd P. Brueghel, 1595
- Antwerpen, Snijders&Rockoxhuis, inv. 77.152
Over het leven van Pieter Brueghel II is maar weinig geweten. Hij was de oudste zoon van de beroemde Pieter Bruegel de Oude. Dit werk is een goede kopie van het schilderij dat Pieter Bruegel de Oude in 1559 maakte (Berlijn). De meer dan honderd spreekwoorden zijn in twee groepen onder te brengen. De eerste groep illustreert de absurditeit van de menselijke handelingen en zet de wereld op zijn kop, gesymboliseerd door een globe waarvan het kruis naar beneden gericht is. Uit deze gekke gedragingen kunnen zonden ontstaan, die de tweede categorie taferelen uitmaken. Symbool hiervan is de ontrouwe vrouw, die haar man de blauwe huik omhangt.
David Teniers de Jonge (Antwerpen, 1610 – Brussel, 1690)
- Kaartspelers in een herberg
- Olieverf op paneel, gesigneerd (onderaan, rechts): D. TENIERS. F, ca. 1644-45
- Brussel, Nationale Loterij, Loterijmuseum, inv. 7098
Teniers zette de traditie van de Bruegeldynastie voort en zocht inspiratie in het landleven. De twee zittende spelers werpen een eerste blik op de kaarten in hun handen. Het tafereel speelt zich in stilte af, maar door de houding van de personages, de blikken en de mimiek kunnen we vermoeden wie Fortuna goedgunstig is en wie waarschijnlijk de beste kaarten heeft. De monochrome kleur van het interieur wordt slechts doorbroken door enkele kleurtoetsen, zoals het lichtende rood van de muts. In deze voorstelling van een geluksspel is Teniers erin geslaagd om een ogenblik van stilte, concentratie en spanning tastbaar te maken.
Onbekend maniërist
- De Aanbidding der Wijzen
- Olieverf op paneel, ca. 1515
- Antwerpen, Snijders&Rockoxhuis, inv. 77.22
In het vredige tafereel van deze Aanbidding der Wijzen is rechts in beeld zeer opvallend een prachtige windhond geschilderd. Hij wordt beschouwd als een aanhankelijke en trouwe metgezel die een zeer sterke relatie met zijn eigenaar ontwikkelt. Hij is ook een uitstekende jachthond. In de mythologie staat deze hond gekend als een jachtsymbool (Diana). Aan de andere zijde van het schilderij staat een valkenier met een valk op de arm. Valken en windhonden waren de meest populaire dieren om mee op wild te jagen.
Antwerpen, midden 17e eeuw
- Kunstkabinet met tuinperspectief en bloemen en fruit
- Ebbenhout, esdoornhout, citroenhout
- Antwerpen, Snijders&Rockoxhuis, inv. 77.96
De buitendeuren van dit ebbenhouten kabinet verbergen laden waarin allerlei kostbaarheden zoals waardevolle documenten, munten, diamanten, juwelen, borduur- en kantwerk opgeborgen werden. Dit kabinet staat dus symbool voor dure hebbedingetjes. Maar ook zeldzame bloembollen werden al eens in dergelijke kabinetladen opgeborgen. In het midden van het kabinet zit een perspectiefje of spiegelkamertje waarin vaak een kleinood werd geplaatst. Afhankelijk van de positie van het voorwerp zag je het in het ene spiegeltje wel en in het andere niet, een optisch spel waar de rijken van hielden. Bijbelse taferelen en lente- en zomerbloeiers zijn gegraveerd in het ebbenhout.
